قالب سازی یک حرفه پر درامد و جذاب است که اگر قصد تحصیل در این رشته را دارید باید بگویم که
رشته قالبسازی زیر شاخه ساخت و تولید میباشد که به صورت ناپیوسته در دو بخش کاردانی و کارشناسی میتوانید در ان کسب مهارت کنید.
قالب های پرس چیست؟
سنبه و ماتریس ها شکل نهای قطعاتی که میخواهیم تولید کنیم را که به صورت نری(سنبه) و مادگی(ماتریس) است برایمان ایجاد میکنند.
در واقع زمانی که بخواهیم ورق های فولادی را به قطعاتی تبدیل کنیم که قرار است تولید انبوه داشته باشند
از قالب های سنبه ماتریس استفاده میکنیم که با کمترین هزینه ساخت و بیشترین راندمان تولید قطعه نهای را برایمان تولید میکند.
اگر در چنین مواقعی یعنی ساخت قطعاتی که تولید انبوه دارند بخواهیم از دیگر روش ها مانند
ماشینکاری یا ریخته گری یا جوشکاری استفاده کنیم هم هزینه خیلی زیادی در بر میگیرد هم راندمان تولیدمان پاین میاید.
البته به یاد داشته باشید که قطعاتی که خاصیت تغیر شکل دادن را ندارند مانند چدن ها و قطعاتی که ضخامت زیادی دارند را نمیتوان از این روش تولید کرد.
در زیر یک نمونه قالب سنبه ماتریس را مشاهده میکنید.
اجزا تشکیل دهنده قالب:
قالب های سنبه ماتریس از قطعات مختلفی تشکیل شده است که اصلی ترین ان ها سنبه،ماتریس،کفشک ها،میل راهنما و بوش ها هستند.
اجزا تخصصی
سنبه ها
سنبه ها نقش نری را در قالب بازی میکنند و بیشتر اوقات در کفشک بالا نصب میشوند.
سنبه ها بعد از ساخت توسط عملیات حرارتی آبکاری می شود. بعد از سختکاری (عمیلیات حرارتی) استحکام آنها از لحاظ سایشی
بالا رفته اما در اثر زمان کار زیاد تیزی خود را از دست خواهد داد که بعد از کند شدن به توسط ماشینهای صنعتی مانند
سنگ مغناطیس لبه ی آنها به حالت اول بر میگردد. قابل ذکر است که تمامی مراحل ماشینکاری اعم از
سوراخها ، رزوه ها ، سوهانکاری و زدن برقوها قبل از مرحله ی سختکاری باید انجام شود
زیرا بعد از عملیات هیچگونه ماشینکاری بر روی سمبه و ماتریس انجام نخواهد گرفت.
ماتریس ها
ماتریس ها در قالب نقش مادگی را بازی میکنند و بیشتر وقت ها بر روی کفشک پاین نصب میشوند.
ماتریس نیز اکثرا از جنس فولادهای سنبه ساخته می شود و تلروانس بین سنبه و ماتریس باید به مقدار معینی باشد در غیر اینصورت یا قطعه کار مطابق ابعاد خواسته شده تولید نمی شود.
و یا اگر تلروانس زیاد باشد قطعه بجای بریده شدن داخل ماتریس شده و به حالت کشش پاره می شود.
برای اینکه قطعات بتوانند به راحتی از داخل ماتریس بیرون ریخته شوند فقط قسمتی از سر ماتریس مطابق قطعه کار بوده و بقیه آن تا انتها گشاد تر می باشد.
بعضی ماتریس ها که ساخت آنها بصورت یک تیکه مشکل بوده و یا خیلی بزرگ باشند بصورت چند تیکه می شوند و به روشهای مختلف تولید می شوند.
در بعضی اوقات میبینیم که ماتریس یا سنبه خرده میشوند یا لبه ان ها میپرد.برای انکه کل ماتریس یا سنبه را عوض نکنیم
فقط نوک انها که درگیر هستند را از جنس مستحکم میسازیم و به هم متصل میکنیم.البته برای انکه هزینه ها را کاهش دهیم هم کل سنبه ماتریس را از جنس مقاوم نمیسازیم.
سنبه گیر
هنگامی که امکان نصب سنبه بر روی کفشک ممکن نباشد از قطعه ای به نام سنبه گیر استفاده میکنیم که بر روی کفشک بالا نصب میشود و سنبه درون ان قرار میگیرد.
اجزا عمومی
کفشک ها
کفشک ها عامل استقرار قطعات قالب هستند که در یک قالب از دو کفشک(کفشک پاین و کفشک بالا) استفاده میشود که معمولا از جنس چدن ساخته میشوند.
در کفشک بالا قطعاتی مانند سنبه ، بوش ها، ورقگیر و توپی نصب میشود و در کفشک پاین قطعاتی مانند ماتریس،میل راهنما ،بیرون انداز نصب میشود.
البته یادتان باشد که بنا بر نیاز جای هر کدام از قطعات و همینطور تعدادشان میتواند تغیر کند.
میل راهنما
میل راهنما ها نقش هدایت کننده مسیر را بر عهده دارند و بر روی کفشک پاین پرس میشوند به طوری که کفشک بالا را به کفشک پاین متصل میکنند و قطر انها نصبت به نیروی پرس تغیر میکند.
بوش راهنما
بوش راهنما ها مانند میل راهنما وظیفه هدایت مسیر را بر عهده دارند به طوری که میل راهنما ها به جای کفشک بالا از بوش راهنما عبور میکنند و در کفشک بالا نصب میشوند و اندازه انها نثبت به کورس قالب تغیر میکند.
بیرون انداز
در فرایند پرس کاری هنگامی که ورق درون ماتریس میرود به دلیل خاصیت بازگشت فنری ورق قطعه به دیواره ماتریس میچسبد و بیرون اوردن ان دشوار میشود.
در چنین مواقعی از قطعه ای به نام بیرون انداز استفاده میکنیم که معمولا درون ماتریس جاساز میشود و نیروی بیرون انداز قطعه توسط فنر تامین میشود.
ورقگیر
در هنگام پاین امدن پرس و تولید قطعه ورق از جای خود بلند میشود و یا چروک پیدا میکند و در اخر منجربه پارگی ورق میشود.برای جلوگیری از چنین مشکلاتی از قطعه ای به نام ورقگیر استفاده میکنیم که بر روی کفشک بالا نصب میشود.
در مراحل اولیه کار ممکن است چند قطعه به صورت ناقص تولید گردد که اگر قرار باشد از نوارهای کوتاه استفاده شود
تولید مقرون به صرفه نخواهد بود،لذا به منظور جلوگیری از ضایعات در مراحل اولیه بسته به طراحی قالب و تعداد
ایستگاه های موجود از یک یا چند پین انگشتی استفاده میکنیم. پین انگشتی که روی روبنده جاسازی می شود
طوری است که آنرا به داخل فشار دهیم در داخل وارد کانال شده و به صورت زبانه ای سر راهه ورق می گردد و به این طریق ورق را در یک موقعیت مناسب موقتا” نگه می دارد تا عمل برش روی آن انجام شود.
توپی
به منظور متصل کردن قالب به پرس از قطعه ای به نام توپی استفاده میکنیم به طوری که یک سمت ان به کفشک بالای و طرف دیگر ان به دهانه پرس وصل میشود و با هر بار بالا پاین رفتن پرس قطعه مد نطر تولید میشود.
-
فقط یادتان باشد قطعاتی که توضیح دادیم تعداد و اندازه انها نثبت به کارای قالب و نیروی اعمالی تغیر میکند.
