با سلام در این مقاله به معرفی گیربکس اتوماتیک و نحوه کارش میپردازیم. در پایان این مطلب به صورت کامل به سوال گیربکس اتوماتیک چیست و چگونه کار میکند؟ پاسخ داده شده است.
در ادامه مطلب با ما همراه باشید.
گیربکس اتوماتیک چیست؟
گیربکس اتوماتیک نیاز پدال کلاچ ندارد، و در هنگام رانندگی عملیات تعویض دنده را به صورت اتوماتیک انجام می دهد.
در خودروها برای انتقال نیرو از موتور به دیفرانسیل و چرخ ها نیاز به گیربکس دارند تا میزان قدرت و سرعت را بسته به شرایط جاده و درخواست راننده تنظیم کند. که این تغییرات با تغییر نسبت گشتاور خروجی از موتور، اتفاق می افتد. در سیستم های گیربکس(Manual transmission) دستی راننده با استفاده از دسته دنده مقدار این گشتاور را به صورت دستی تنظیم میکند، اما در گیربکس اتوماتیک (Automatic Transmissions یا به اختصار AT)، راننده فقط یک بار با قرار دادن دسته دنده در حالت رانندگی(Drive)، شروع به حرکت می کند و گیربکس بنا به شرایط و خواسته راننده گشتاور مناسب را انتخاب میکند.
به طور کلی سیستم های انتقال قدرت نقش مهمی در بهبود کارايی و افزايش راندمان وسايل نقلیه دارند، از همین رو محققین در تلاش برای طراحی سیستم هايی هستند که با کمترین مصرف سوخت بیشترین بازده را داشته باشند. گیربکس های نسبت تبديل متغیر مشکلاتی را که نوع دستی دارد نظیر شوک هنگام تعويض دنده، تغییر ناگهانی دور موتور، پیچیدگی، هزینه بالای ساخت و نگهداری را نداشته و بكارگیری اين گیربکس ها از طرفی کاهش مصرف سوخت و افزايش عمر موتور را نیز به همراه دارد.
چه کسی کسی گیربکس های اتوماتیک را اختراع کرد؟
پس از پیشرفت چشمگیر جعبه دنده های دستی بواسطه آنها پیشرفت اتومبیل ها در استفاده از توان های متفاوت، نیاز به يک تحول در راستای آسايش و راحتی سرنشین و راننده حس میشد. برای اولین بار در ابتدای دهه ۱۹۷۰ میلادی شرکت هلندی طرحی برای گیربکس داد که بعدها به گیربکس ون دورن(van doorne) شهرت يافت.
اين طرح بزرگترين ايراد جعبه دنده های معمولی را مرتفع میکرد و بعلاوه، داشتن عكس العمل سريع نسبت به شرايط حاکم از طرف جاده و تغییر بسیار نرم نسبت دنده در مكانیزم تعويض دنده در اين نوع گیربکس ها باعث شده بسیاری از پديده های ارتعاش و تكان موجود در مكانیزم های چرخ دنده ها، حذف گردد.
اين گیربکس انتقال قدرت را به کمک يک تسمه فولادی بین دو قرقره (پولی) انجام میدهد. گیربكس نسبت تبديل متغیر کلمه اختصاری است يا درواقع به زبان ساده میتوان بیان کرد که CVT به معنای تغییرات انتقال قدرت به طور پیوسته است. گیربكس نسبت تبديل متغیر به گونه ای بود که بسیاری از شرکت های خودروسازی را مقهور خود کرد.
بسیاری ازآنها به دنبال بكارگیری اين تكنولوژی خیره کننده بودند. شرکت خودروسازی نیسان از اولین شرکت هايی بود که به سمت اين تكنولوژی گرايش پیدا کرد. البته به پیروی از اين شرکت ديگر شرکت نیز به اين سو کشیده شدند، مانند شرکت های آئودی، کاوازاکی، میتسوبیشی و هوندا.
تفاوت گیربکس دستی و اتوماتیک
تفاوت اساسی بین گیربکس های اتوماتیک و دستی این است که گیربکس دستی با درگیر و آزاد کردن مجموعه دنده های مختلف به شفت خروجی دور های متفاوتی می دهد. در حالی که در گیربکس اتوماتیک با همان مجموعه از دنده ها همه نسبت انتقال دور های متفاوت را می دهد . مجموعه دنده های سیاره ای وسیله ای است که این کار ها را در گیربکس اتوماتیک مقدور می کند.
در صورتی از گیربکس دستی استفاده می کنید کنترل بیشتری بر رانندگی خواهید داشت، اما رانندگی با آن سخت تر میباشد. عکس آن استفاده از خودرو با گیربکس خودکار رانندگی راحت تر اما کنترل کمتر به نسبت دستی خواهید داشت. در هنگام استفاده از نوع دستی هر دو پا را درگیر میکند، اما در نوع اتوماتیک فقط پای راست درگیر می شود و پای چپ کاملا آزاد است.
از لحاظ اقتصادی استفاده از خودرو با گیربکس دستی ارزان تر خودرو با گیربکس خودکار می باشد. همچنین هزینه قطعات و تعمیرات گیربکس اتوماتیک بسیار بیشتر است.
انواع گیربکس اتوماتیک
گیربکس سیاره ای AT
این سیستم در اکثر خودروهای جدید استفاده می شود، برخلاف گیربکس دستی از کلاچ برای تغییر دنده استفاده نمی کند، از سیستم کوپلینگ سیال یا مبدل گشتاور برای این منظور استفاده می شود. که به ECU خودرو متصل است و امکان تغییر دنده دقیق و به موقع را فراهم می کند.
کیا اسپورتیج مجهز به گیربکس AT
تغییر دنده در این خودروها به راحتی و کند صورت میگیرد.
گیربکس های AMT
گیربکس CVT
این گیربکس انتقال قدرت را به کمک یک تسمه فولادی بین دو قرقره (پولی) انجام میدهد. گیربکس نسبت تبدیل متغیر کلمه اختصاری است یا در واقع به زبان ساده میتوان بیان کرد که CVT به معنای تغییرات انتقال قدرت به طور پیوسته است.
گیربکس نسبت تبدیل متغیر به گونه ای بود که بسیاری از شرکت های خودروسازی را مقهور خود کرد. بسیاری از آنها به دنبال بکارگیری این تکنولوژی خیره کننده بودند. شرکت خودروسازی نیسان از اولین شرکت هایی بود که به سمت این تکنولوژی گرایش پیدا کرد. البته به پیروی از این شرکت دیگر شرکت های ژاپنی نیز به این سو کشیده شدند، مانند شرکتهای آئودی، کاوازاکی، میتسوبیشی و هوندا نام برد اما نام نیسان نام دیگری است. این شرکت از ابتدای دهه ۱۹۷۰ میلادی شروع به مطالعه گسترده بر روی این جعبه دنده کرد.
پیشرفت تکنولوژی در ساختار متالورژی قطعات و روشهای تولید، راندمان مکانیکی این نوع گیربکس ها را از نظر طرح و مکانیزم افزایش داده است. اصلی ترین شاخصه این نوع گیربکس ها در بین گیربکس های فعلی این است که به موتور و گیربکس اجازه میدهد، راندمان بهینه را در شرایط مختلف رانندگی خودرو اعمال نماید.
بدلیل این مشخصه عمده گیربکس های نسبت تبدیل متغییر، بطور میانگین باعث بهبود ۱۰-۲۰ درصد در مصرف سوخت خودرو و در نتیجه کاهش سطح آلاینده های حاصله می شوند. از دیگر موارد ضرورت این طرح، کارآیی و عملکرد دینامیکی بهتر در قیاس با گیربکس های اتوماتیک معمولی، به دلیل انتقال روان قدرت موتور بدون گسستگی در روند حرکت است.
ویدئو نمایش نحوه کار گیربکس اتوماتیک
